ÜNİVERSİTE MEVZUATI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRME
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi (KTMÜ) Akademik Personel Yönetmeliği'nin 9. Maddesi, sözleşme yenileme şartlarını düzenlemektedir:
- Sözleşme süresi 1 yıldır ve taraflar süre bitiminden en az 60 gün önce yazılı bildirimde bulunmazsa sözleşme otomatik olarak yenilenir (Md. 9/2).
- Sözleşmenin yenilenmemesi için Yönetmelik Md. 9/3'te belirtilen geçerli sebepler (dil yeterliliği eksikliği, disiplin cezaları, performans yetersizliği vb.) aranır. Üniversite, bu sebeplerden birini göstermeden de 60 gün önceden bildirim yaparak sözleşmeyi sonlandırabilir.
Sözleşme Yenilememe Hâlleri
Yönetmeliğin 9. maddesi, öğretim elemanlarının sözleşmelerinin yenilenmeyeceği durumları belirtmektedir:
- Kendi İsteğiyle Yenilememe Talebi: Öğretim elemanı, çalıştığı birime veya Rektörlüğe sözleşmesinin yenilenmemesini yazılı olarak bildirdiğinde sözleşme yenilenmez.
- Disiplin Cezaları: Öğretim elemanına, "Yönetici, Öğretim Elemanı ve İdari Personel Disiplin Yönetmeliği" kapsamında kınama cezasından daha ağır bir disiplin cezası verilmesi veya üç kez kınama cezası alınması durumunda sözleşme yenilenmez.
- Dil Yeterliliği Eksikliği: Üniversitenin öğretim dili olan Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesini konuşabilme becerisinin, göreve başlama tarihinden itibaren üç yıl içinde edinilmemesi hâlinde sözleşme yenilenmez. Bu kapsamda, öğretim elemanlarının Üniversite tarafından yapılan dil sınavlarından en az 60 puan alması gerekmektedir. Kırgız Cumhuriyeti vatandaşları Türkiye Türkçesinden, Türkiye Cumhuriyeti ve diğer ülke vatandaşları ise Kırgız Türkçesinden sınava tabi tutulurlar.
- Görev Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesi: Öğretim elemanının Üniversitedeki görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi durumunda sözleşme yenilenmez.
- Akademik Performans Yetersizliği: "Akademik Performans Değerlendirme ve Teşvik Yönetmeliği"ne göre belirlenen yeterli performans puanının, üst üste üç yıl boyunca sağlanamaması hâlinde sözleşme yenilenmez. Yeterli performans puanı, aynı unvana sahip öğretim elemanları arasında %95 puan diliminde olmayı gerektirir.
- Lisansüstü Eğitim Sürelerinin Aşılması: Araştırma görevlilerinin, göreve başladıkları tarihten itibaren en fazla dört yıl içinde yüksek lisans ve/veya altı yıl içinde doktora eğitimlerini tamamlamamaları durumunda sözleşmeleri yenilenmez.
- Yardımcı Doçentlik Şartlarının Sağlanamaması: Araştırma görevlilerinin, doktoralarını tamamladıktan sonra dört yıl içinde yardımcı doçent ataması için gerekli asgari şartları sağlayamamaları hâlinde sözleşme yenilenmez.
- Derslerin Kaldırılması: Çalışma alanıyla ilgili derslerin kaldırılması ve öğretim elemanının verebileceği başka dersin olmaması durumunda sözleşme yenilenmez.
Sözleşme Fesih Süreci
Yönetmeliğin 9. maddesinin 4. fıkrası, sözleşmenin bitiş tarihi beklenmeden feshedileceği durumları düzenlemektedir:
- İstifa: Öğretim elemanının, Üniversitedeki görevinden istifa ettiğini yazılı olarak Rektörlüğe bildirmesi hâlinde sözleşme feshedilir.
- Disiplin Cezası: "Yönetici, Öğretim Elemanı ve İdari Personel Disiplin Yönetmeliği" kapsamında Üniversiteden çıkarma cezası alınması durumunda sözleşme feshedilir.
- İntihal Tespiti: Bilimsel çalışmalarda intihal yapılmasının tespit edilmesi hâlinde sözleşme feshedilir.
- Terör Örgütleriyle İlişki: Öğretim elemanının, vatandaşı olduğu ülkenin terör örgütü olarak kabul ettiği yapılarla ilişkisinin olduğunun yetkili organlarca bildirilmesi durumunda sözleşme feshedilir.
TÜRKİYE'DEKİ HUKUKİ SÜREÇ
İşe İade ve Tazminat/Alacak Davaları
Arabuluculuk Başvurusu: 4857 Sayılı İş Kanunu Md. 3 uyarınca, işe iade veya işçi alacağı davası açmadan önce arabuluculuk süreci zorunludur. İşlemin tebliğinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurulmalıdır. Arabuluculuk sonuçsuz kalırsa, dava 2 hafta içinde iş mahkemesinde açılmalıdır. Mahkeme Kararı ve Sonuçları:
- İşe İade Kararı Verilirse:
- İşçi, kararın kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için başvurmalıdır.
- İşveren, başvuruyu aldıktan sonra bir ay içinde işçiyi işe başlatmazsa, mahkeme tarafından belirlenen ve en az 4, en fazla 8 aylık ücret tutarında işe başlatmama tazminatı ödemekle yükümlüdür. Ayrıca, işçiye boşta geçen süre için en fazla 4 aya kadar ücret ve diğer hakları ödenir.
- İşe İade Kararı Verilmezse:
- İşçi, koşulları sağlıyorsa kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer işçilik alacaklarını talep edebilir.
Alınabilecek Tazminatlar:
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Boşta Geçen Süre Ücreti
- İşe Başlatmama Tazminatı
- Yıllık İzin Ücreti
- Ücret Farkları (Eksik ödenen maaş ve sosyal haklar.)
- Fazla Mesai Alacağı
