Түркияда студенттик жашоого уруксат: Кайрылуу, шарттары жана студенттердин иштөө укугу (ЧЭЭКМ 38-41-бер.)

Кириш сөз:

Түркия бай тарыхы, маданий ар түрдүүлүгү жана өнүгүп жаткан билим берүү мекемелери менен эл аралык студенттер үчүн жагымдуу жайга айланды. Түркияда жогорку окуу жайында орто кесиптик, бакалавр, магистр же докторантурада окуй турган же баштапкы жана орто билим ала турган (үй-бүлөлүк жашоого уруксаты жоктор үчүн) чет өлкөлүк студенттердин өлкөдө мыйзамдуу түрдө калуусу үчүн "Студенттик жашоого уруксат" алуусу талап кылынат. № 6458 "Чет өлкөлүктөр жана эл аралык коргоо жөнүндө" Мыйзамынын (ЧЭЭКМ) 38-41-беренелеринин ортосунда жөнгө салынган бул уруксат түрү студенттердин билим алуусун мыйзамдуу негизде улантуусун камсыздайт. Бул макалада кимдер студенттик жашоого уруксат ала аларын, кайрылуу шарттарын, мөөнөтүн, студенттердин иштөө укуктарын жана уруксатты жокко чыгаруу шарттарын деталдуу түрдө карап чыгабыз.

1. Кимдерге студенттик жашоого уруксат берилет? (ЧЭЭКМ 38-бер.)

ЧЭЭКМдин 38-беренесине ылайык, студенттик жашоого уруксат төмөнкү чет өлкөлүктөргө берилет:

• а) Жогорку окуу жайларынын студенттери: Түркияда жогорку окуу жайында (университет, институт ж.б.) орто кесиптик, бакалавр, магистр же докторантурада окуй турган чет өлкөлүктөр.
• б) Баштапкы жана орто билим ала тургандар: Кароосу жана чыгымдары чыныгы же юридикалык жак тарабынан камсыздалган жана үй-бүлөлүк жашоого уруксаты жок баштапкы жана орто билим (башталгыч, орто, жогорку мектеп) ала турган чет өлкөлүктөргө, ата-энелеринин же мыйзамдуу өкүлдөрүнүн макулдугу менен окуу мөөнөтү бою бир жылдык мөөнөттөр менен студенттик жашоого уруксат берилиши жана узартылышы мүмкүн.
• в) Мамлекеттик мекемелер жана уюмдар аркылуу келгендер: Түркияда окуу үчүн мамлекеттик мекемелер жана уюмдар аркылуу келген чет өлкөлүктөргө окуу мөөнөтү бою жашоого уруксат берилиши мүмкүн (ЧЭЭКМ 38-бер., 5-п.).

Маанилүү жагдайлар (ЧЭЭКМ 38-бер.):

• Студенттик жашоого уруксат студенттин ата-энесине жана башка жакындарына жашоого уруксат алуу боюнча эч кандай укук бербейт.
• Окуу мөөнөтү бир жылдан кыска болсо, студенттик жашоого уруксаттын мөөнөтү окуу мөөнөтүнөн ашпашы керек.

2. Студенттик жашоого уруксаттын шарттары кандай? (ЧЭЭКМ 39-бер.)

Студенттик жашоого уруксат алуу үчүн чет өлкөлүк төмөнкү шарттарга жооп бериши керек:

• а) Маалыматтарды жана документтерди берүү: ЧЭЭКМдин 38-беренесинин алкагында (студент экендигин тастыктаган) маалыматтарды жана документтерди берүү. Бул адатта кабыл алуу каты, студенттик күбөлүк сыяктуу документтерди камтыйт.
• б) Кирүүгө тыюу салуу алкагында болбоо: ЧЭЭКМдин 7-беренесинин алкагында (Түркияга кирүүсүнө уруксат берилбей турган чет өлкөлүктөр) болбоо.
• в) Дарек маалыматтарын берүү: Түркияда кала турган дареги жөнүндө маалымат берүү.
• Жарактуу медициналык камсыздандыруу: Жогорку окуу жайларынын студенттери алгачкы каттоо күнүнөн тартып үч айдын ичинде жалпы медициналык камсыздандырууга ээ болуу үчүн Социалдык Коопсуздук Мекемесине кайрылууга милдеттүү. Бул мөөнөттө кайрылбагандардан жеке медициналык камсыздандыруу талап кылынышы мүмкүн (Жобо 35-бер., 8-п.). Баштапкы жана орто билим берүүчү окуучулар үчүн да медициналык камсыздандыруу шарттары өзүнчө бааланат.
• Жетиштүү жана үзгүлтүксүз материалдык мүмкүнчүлүк: Студенттен Түркиядагы окуусу жана жашоосу учурунда өзүн камсыз кыла ала тургандыгын тастыктаган далилдерди (стипендия күбөлүгү, банк эсеби, демөөрчү каты ж.б.) берүү талап кылынышы мүмкүн.

3. Студенттик жашоого уруксатка кантип кайрылуу керек?

Студенттик жашоого уруксатка кайрылуулар адатта Миграция Маселелери боюнча Башкармалыктын e-İkamet системасы аркылуу онлайн башталат. Керектүү документтерди (кабыл алуу каты, паспорттун көчүрмөсү, медициналык камсыздандыруу, финансылык жетиштүүлүк документтери ж.б.) чогулткандан кийин, жолугушууга жазылып, тиешелүү Облустук Миграция Маселелери боюнча Башкармалыгына жеке кайрылуу жасалат. Айрым учурларда, өзгөчө мамлекеттик мекемелер аркылуу келген студенттер үчүн, кайрылуулар тиешелүү мекемелер тарабынан да координацияланышы мүмкүн (Жобо 36-бер.).

4. Студенттик жашоого уруксаттан баш тартуу, жокко чыгаруу же узартпоо (ЧЭЭКМ 40-бер.)

Төмөнкү учурларда студенттик жашоого уруксат берилбейт, берилген болсо жокко чыгарылат, мөөнөтү узартылбайт:

• ЧЭЭКМдин 39-беренесинде талап кылынган шарттардын аткарылбашы же жоюлушу.
• Окууну улантуу мүмкүн эместиги боюнча далилдердин пайда болушу (мисалы, окуудан чыгарылуу, узак мөөнөттүү сабакка келбөө).
• Студенттик жашоого уруксаттын берилген максатынан башка максатта колдонулгандыгынын аныкталышы.
• Ага карата жарактуу депортациялоо чечими же Түркияга кирүүгө тыюу салуунун болушу.

5. Студенттердин иштөө укугу (ЧЭЭКМ 41-бер.)

ЧЭЭКМдин 41-беренеси Түркияда күндүзгү бөлүмдө окуган студенттердин иштөө укугун жөнгө салат:

• Орто кесиптик, бакалавр, магистр жана докторантура студенттери: Иштөө уруксатын алуу шарты менен иштей алышат.
• Орто кесиптик жана бакалавр студенттери үчүн иштөө укугу: Иштөө укугу окуунун биринчи жылынан кийин башталат жана тиешелүү мыйзамдар (Чет өлкөлүктөрдүн иштөө уруксаттары жөнүндө Мыйзам) жана Президенттин жарлыктары менен жөнгө салынат.
• Иштөө уруксатынын мөөнөтү: Студенттердин иштөө уруксаты алардын студенттик жашоого уруксатынын жарактуулук мөөнөтүнөн ашпашы керек жана адатта жумасына белгилүү бир саат менен чектелет.

6. Университетти, факультетти же бөлүмдү алмаштыруу (Жобо 35-бер., 12-п.)

Студент университетти, факультетти же бөлүмдү алмаштырган учурда жашоого уруксатка байланыштуу белгилүү процедуралар сакталышы керек:

• Ошол эле окуу жайында алмаштыруу: Окууда үзгүлтүк болбогон жана өз убагында билдирилген шартта колдонуудагы жашоого уруксат жарактуулугун сактайт. Эгер уруксат мөөнөтү окуу мөөнөтүнөн кыска болсо, узартылат.
• Башка облуста окууну улантуу: Колдонуудагы жашоого уруксат токтотулат жана жаңы окуу мөөнөтү үчүн жаңы облустун губернаторлугу тарабынан жашоого уруксат берилет.
• Окуудан убактылуу четтөө (Академиялык өргүү): Жогорку окуу жайынын студенти окуудан убактылуу четтеген учурда, анын жашоого уруксаты четтөө күнүнөн тартып токтотулат.

Жыйынтык жана юридикалык жардам:

Түркияда билим алууну каалаган чет өлкөлүк студенттер үчүн студенттик жашоого уруксат алуу, мыйзамдуу калуунун жана билим алуунун үзгүлтүксүз уланышы үчүн милдеттүү. Кайрылуу процесси, керектүү документтер, иштөө укугу жана мүмкүн болгон көйгөйлөр жөнүндө туура жана актуалдуу маалыматка ээ болуу маанилүү.

SKF VISION LAW катары, чет өлкөлүк студенттерге студенттик жашоого уруксатка кайрылуулар, иштөө уруксаты процесстери, жашоого уруксатты узартуу иштери жана окуу процессинде туш болушу мүмкүн болгон башка укуктук маселелер боюнча эксперттик кеңеш берүү жана өкүлчүлүк кылуу кызматтарын сунуштайбыз. Түркиядагы билим алуу жашооңузду кепилдикке алуу үчүн биз менен байланышыңыз.